Käldeekoodi siijđon Šleđgâmagneetlâš suonjârdem

'''Šleđgâmagneetlâš suonjârdem''' lii [[šleđgâkieddi|šleđgâ]]- já [[magneetkieddi|magneetkiedij]] sporijdem, mii tábáhtuvá jerdust suonjârdem sundán. Šleđgâmagneetlâš suonjârdem sirdeečalmaaš lii massattemes [[footoon]], já suonjârdem ovdán kuárusvuođâst [[čuovâliähtu|čuovâliävttoin]] (s. 300 000 000 m/s). Suonjârdem [[energia]] lii njuolgist viärdálâš ton [[távjudâh|távjudâhân]] já jorgolávt viärdálâš ton [[párukukkodâh]]ân. Távjudâh muštâl suonjârdem poojij ('páárui') meeri äigiohtâduvvâst.

<gallery widths="430px" heights="200px">
Onde electromagnetique.svg|{{center|[[Sinifunktio|Sinihámásâš]] šleđgâmagneetlâš pááru ovdán sundán +z. Šleđgâkieddi mulsâšud sinihámásávt x-aksel sundeest, já [[magneetkieddi]] mulsâšud siämmáá muddoost šleđgâkieddijn y-aksel sundeest. Kiedih láá meid njuolgâ kulmeest, jis verdid ovdánemsuundán (+z).}}
Wellenlaenge.png|{{center|Párukukkodâh <math>\scriptstyle \lambda</math>.}}
EM_spectrum_smn.svg|{{center|[[Šleđgâmagneetlâš spektri]]}}
</gallery>

Šleđgâmagneetlâš suonjârdem párukukkodâh lii siämmáš ko šleđgâ- já magneetkiedij ovdánem oovtâ paje ääigi. Tom puáhtá rekinistiđ [[čuovâliähtu|čuovâ liävtu]] (pááru ovdânemliävtu) já suonjârdem távjuduv uásimeerrin:

<math>\lambda\,=\frac{v}{f}\,</math>

mast ''v'' lii pááru ovdánemliähtu (m/s) já ''f'' távjudâh (Hz). Kuárusvuođâst ovdánemliähtu lii čuovâliähtu, mut koskâamnâsist liähtu kiäppán, mii toovât meid párukukkoduv kiäppánem.

Kuárusvuođâst suonjârdem energia vuod puáhtá rekinistiđ čuávuváá myenster mield:

<math>E\,=hf\,=\frac{hc}{\lambda}</math>

mast ''h'' lii [[Planck staađâ]], ''c'' čuovâliähtu já ''λ'' párukukkodâh.

[[Šleđgâmagneetlâš spektri]] juáhhoo suonjârdem párukukkoduv mieldi čuávuvávt kuhemuu párukukkoduvâst uánihumosân: [[radiopááruh]], [[mikropááruh]], [[infraruopsissuonjârdem]], [[čuovâ]], [[ultravioletsuonjârdem]], [[röntgensuonjârdem]] já [[gammasuonjârdem]].

== Käldeeh ==
{{Commonscat}}
<small>{{Käldeeh}}</small>
{{Jurgâlus
| 1 = :fi:Sähkömagneettinen säteily}}

[[Luokka:Šleđgâmagneetlâš suonjârdem|*]]